Marian Buijs over de jeugdtheatervoorstelling over De Mérode in De Volkskrant − 01/04/95
Toelichting voor de theatervoorstelling (jeugd) ‘Meester en de jongens’ van Jan Veldman door De Citadel. Regie: Rob Bakker. Vanaf 8 jaar. In: De Studio, Groningen.
De meester luistert naar Bach, doet parfum op zijn polsen en heeft een foto van een blote man op zijn bureau. Dat is raar, maar zijn leerlingen kunnen wel met hem praten over de natuur, over God, over kunst. En kom daar eens om in Uithuizermeeden, een Gronings gehucht waarin de enige muziek uit het kerkorgel komt en elk boek, behalve de bijbel, als aanstellerij wordt beschouwd.
Willem de Mérode, de Groningse dichter (1887-1939), stond als Willem Keuning jarenlang voor de klas op een gereformeerde school. De leerlingen waren dol op hem, hij ontving ze ook thuis, maar zijn homoseksualiteit wekte argwaan in de norse boerengemeenschap. Het bracht hem in de gevangenis en leidde tot zijn ontslag.
Op zijn biografie is Meester en de jongens gebaseerd van de Groningse jeugdtheatergroep De Citadel. We schieten heen en weer in de tijd, zien hoe de jongens kikkers vangen en dromen van meisjes die hun rokken optillen, terwijl de dichter in zijn knusse studeerkamer leeft tussen boeken en muziek.
In de Groningse studio staan die werelden mooi naast elkaar. De zanderige vloer, omzoomd door wilgetenen biedt alle ruimte voor rennen en pesten. Het publiek zit er middenin, gepropt in ouderwetse schoolbanken. Opzij kijken we de studeerkamer in waar de dichter declameert uit zijn poëzie en de jongens inwijdt in de kunst.
Hij adoreert zijn beschermelingen, vooral Ekko is zijn lieveling. Als de jongen tijdens een van hun ontmoetingen zijn armen om de man heenslaat, overdekt die het jongenshoofd met kussen. De man is in verwarring, zegt dat het hem spijt, maar het argeloze joch vindt dat er niets is gebeurd.
Het is een prachtig moment, de dichter moet noodgedwongen zijn liefde bedwingen, die kan hij alleen kwijt in zijn poëzie. Die versregels zijn geen makkelijke kost voor de schooljeugd, De Mérode dichtte in bloemrijke strofen, en zo spreekt de acteur ook hier. Dat heeft dikwijls iets geforceerds, maar het benadrukt wel de plechtstatigheid van de jaren twintig.
De voorstelling geeft een mooi tijdsbeeld en toont hoe boerse nuchterheid slecht mengt met romantische hoogvliegerij. Rob Bakker regisseerde zijn spelers zorgvuldig in een fraai, afwisselend ritme. Door hun jongensogen kijken we naar de gekwelde dichter die zijn gevoelens zo duur moest betalen.
Marian Buijs
0 reacties