Hans Werkman vindt gedichten uit 1907 in literair archief van de familie Keuning
Dat de dichter Willem de Mérode (1887-1939) al jong begon te schrijven, was bekend. In 1907 werden gedichten van hem geweigerd door het tijdschrift Groot Nederland. Daarna schreef hij uit teleurstelling twee jaar niet. Deze vroegste gedichten bestonden niet meer, dacht men. Enkele weken geleden zijn ze echter teruggevonden in het door De Mérode nagelaten literaire archief. De vondst werd gedaan door De Mérode-biograaf Hans Werkman in één van de vele schriften uit het archief. Zijn ontdekking viel ongeveer samen met de verschijning van zijn boek Bitterzoete overvloed, de wereld van Willem de Mérode (maart 2011, Uitgeverij Aspekt).
Inventarisatie literair archief leidt tot vondst
Werkman had dit literair archief (handschriften, foto’s, brieven, Groningse verhalen) wel vaker ingezien, maar werkte nu aan een nauwgezette inventarisatie ervan. Bij het inventariseren bladerde Hans Werkman door de vele schriften waarin De Mérode gedichten van anderen had overgeschreven. Voor het eerst zag hij dat achterin een van deze schriften tien gedichten stonden zonder een naam eronder, maar wel met correcties en een datum. Hij herkende meteen de stijl als die van de jonge Willem de Mérode: observerend, impressionistisch.
Literair archief overgedragen aan Historisch Documentatie Centrum voor het Protestantisme van de VU
De familie Keuning (de burgernaam van de dichter was Willem Eduard Keuning) zal het archief overdragen aan het Historisch Documentatiecentrum voor het Protestantisme van de Vrije Universiteit. Willem de Mérode wordt algemeen erkend als de belangrijkste protestantse dichter uit de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw.
De tien vroege gedichten
De tien gedichten werden geschreven tussen 1 juli en 10 augustus 1907. Het is poëzie van een nog ongeoefende maar getalenteerde dichter. Opvallend zijn enkele ‘dorpsgezichten’ vol van een harmonie die bij de jonge De Mérode uitzonderlijk was:
Een lange, rechte weg weer en op zij
De schaduw van mijn fiets. Het zonlicht blinkt
Op ’t nikkel van mijn stuur. Een liedje klinkt.
Zing ik dat liedje? ‘k Ben zoo vrij, zoo blij.
Maar een dag later al schreef hij over de eenzaamheid, de liefde en het verlangen, waar vanaf 1910 zijn gedichten vol van zouden zijn:
Herdenkend, wat mijn hart verloren heeft,
Vind ik geen vrede meer in d’avondvree …
Mijn liefste, ‘k ben zoo eenzaam; kom, o kom!
Meer over de vondst
Hans Werkman werkt aan artikel over deze vondst. Hij zal het waarschijnlijk, samen met deze vroegste gedichten, in september 2012 publiceren, 125 jaar na De Mérodes geboorte.
